Το θατσερικό μοντέλο εργασίας ούτε αξίζει, ούτε θα έχει καμία τύχη στην ελληνική κοινωνία
Του Νίκου Ε. Ηγουμενίδη*
Δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “Νέα Κρήτη”, Σάββατο 12 Ιουν 2021
Το άκρως αντι-εργατικό νομοσχέδιο που φέρνει στη Βουλή ο κ. Μητσοτάκης «δια χειρός» Κωστή Χατζηδάκη αποτελεί μνημείο προσβολής απέναντι στον εργατικό κόσμο που δίνει τη μάχη για να κρατήσει με νύχια και με δόντια κεκτημένα δεκαετιών. Ο αντι-εργατικός οδοστρωτήρας με την κατάργηση του 8ώρου -αφού με τις ατομικές συμβάσεις που θεσπίζει επιβάλλει τη δεκάωρη εργασία χωρίς πρόσθετες αποδοχές- στην πραγματικότητα παραπέμπει ευθέως στο «θατσερικό μοντέλο». Πραγματοποιεί μία επίθεση χωρίς προηγούμενο στις συνδικαλιστικές ελευθερίες και στην ουσία καταργεί το δικαίωμα της απεργίας. Στοχεύει στον εκφοβισμό των εργαζομένων που διεκδικούν τα δικαιώματά τους με την διευκόλυνση απόλυσης των συνδικαλιστών και τη θέσπιση «αστικής ευθύνης» των σωματείων και των συνδικαλιστών.
Η επιχείρηση αυτή δεν προξενεί βεβαίως καμία εντύπωση. Το σημερινό νομοσχέδιο που θα τολμήσει να φέρει την επόμενη βδομάδα στην Ολομέλεια ο κ. Μητσοτάκης είναι η «ουρά» του πρώτου νομοσχέδιου που έφερε με την ανάληψη της διακυβέρνησης της ΝΔ με στόχο να εγκαθιδρύσει την εξουσία της. Δηλαδή το νομοσχέδιο για το «επιτελικό» κράτος το οποίο στόχευσε από την πρώτη στιγμή στο να υπερ-συγκεντρωθούν οι εξουσίες γύρω από το Μαξίμου. Νευραλγικές υπηρεσίες, όπως η ΕΡΤ, η ΕΥΠ και Γενικές Γραμματείες Υπουργείων που έπρεπε να ελέγχονται από το επιτελείο Μητσοτάκη. Όπως είχαμε τότε προειδοποιήσει μέσα από την Βουλή: «Είναι η αρχή εγκαθίδρυσης ενός νεοφιλελεύθερου μοντέλου διακυβέρνησης, μάλιστα έντονα αστυνομοκρατικού όπως θα φανεί και το επόμενο διάστημα, και με στόχο να επιβληθούν όλα τα βασικά χαρακτηριστικά απαξίωσης του Δημοσίου σε όφελος του Ιδιωτικού και των Λίγων. Η ιστορία όμως διδάσκει. Ο απόλυτος έλεγχος των θεσμών του Κράτους από την κεντρική Κυβέρνηση είναι προμήνυμα κοινωνικών και οικονομικών ανισοτήτων» (Ολομέλεια, Ιούλιος 2019).
Ακολούθησαν νομοσχέδια που ενίσχυσαν την αστυνομοκρατία, ρυθμίσεις για δυσθεώρητα ποσά όχι για την έρευνα αλλά για την «εγκατάσταση» αστυνομικών φρουρών στα Πανεπιστήμια και υπερσύγχρονους εξοπλισμούς παρακολούθησης των ΑΕΙ της χώρας, και ένα μπαράζ αντι-δημοκρατικών ρυθμίσεων με όχημα τον έλεγχο συστημικών ΜΜΕ της χώρας με στόχο τη συρρίκνωση του κράτους και νευραλγικών υπηρεσιών του δημοσίου με ρυθμίσεις όπως η εκχώρηση της εκκαθάρισης συνταξιοδοτικών αποφάσεων από τον ΕΦΚΑ σε ιδιώτες από τον χώρο των νομικών και των λογιστών.
Βασικό προοίμιο της σημερινής επίμονης στροφής της ΝΔ στον θατσερισμό είναι η περίφημη Έκθεση Πισσαρίδη: Ενώ σε όλο τον κόσμο η πανδημία έθεσε στο περιθώριο τις νεοφιλελεύθερες λογικές, με την έκθεση Πισσαρίδη επαναφέρεται η πολιτική λογική των μνημονίων και της τρόικα σε ό,τι αφορά την εργασία, με την περαιτέρω συρρίκνωση των εργασιακών δικαιωμάτων, την περαιτέρω ελαστικοποίηση των εργασιακών σχέσεων, καθώς και την ουσιαστική κατάργηση της εγγυημένης, από το Κράτος, επικουρικής σύνταξης, με μετατροπή της σε «επένδυση», η απόδοση της οποίας θα εξαρτάται από τις αγορές. Επομένως, η έκθεση Πισσαρίδη και η κυβέρνηση που την υλοποιεί όχι μόνο δεν δημιουργούν αναχώματα στις κοινωνικές συνέπειες της κρίσης, αλλά είναι οι επιταχυντές της συντελούμενης κοινωνικής καταστροφής.
Τη χαριστική βολή σε μια «προμελετημένη» στροφή στον ακραίο νεοφιλελευθερισμό δίνει το νομοσχέδιο για τα εργασιακά. Πρωτεργάτης ο κ. Χατζηδάκης που με «περγαμηνές» την ιδιωτικοποίηση της «Ολυμπιακής», ακολούθως νευραλγικών λειτουργιών και υπηρεσιών του ΟΣΕ, καθώς και μια σειρά αυτοκινητοδρόμων της χώρας σήμερα στρώνει τον αντι-εργατικό οδοστρωτήρα. Είναι ο «κατάλληλος» άνθρωπος στην «κατάλληλη» θέση για να προχωρήσει στην κατάργηση του οκτάωρου και της πενθήμερης εργασίας αποκρύβοντας ότι με την θέσπιση της ατομικής σύμβασης επιβάλλεται δεκάωρη εργασία με μείωση μισθού, καθώς ο εργαζόμενος θα αμείβεται για οκτώ ώρες μετά τον συμψηφισμό με ρεπό και άδειες.
Με το νομοσχέδιο η Κυβέρνηση Μητσοτάκη επιδιώκει να «περάσει» τον διπλασιασμό του ετήσιου ορίου υπερωριών σε 150. Οι εργαζόμενοι μπορεί πλέον να εργάζονται έως και 12 ώρες, επομένως οι υπερωρίες γίνονται φθηνότερες για τις επιχειρήσεις και «επιτυγχάνονται» εξαντλητικές συνθήκες εργασίας με μικρότερες απολαβές και μείωση των προσλήψεων για τις επιπλέον ανάγκες της επιχείρησης. Έτσι, υπάλληλος σε πολυκατάστημα που λαμβάνει 1.000 ευρώ και ωρομίσθιο 6 ευρώ με 120 ώρες υπερωρία σήμερα παίρνει 1.008 ευρώ επιπλέον το χρόνο. Αν κάνει 150 ώρες με το ισχύον καθεστώς, εκ των οποίων οι 120 νόμιμες και οι 30 αδήλωτες, θα πάρει 1.332 ευρώ . Με 150 ώρες υπερωρία στο νέο καθεστώς θα πάρει 1.260 ευρώ, δηλαδή θα πάρει 72 ευρώ λιγότερα. Είναι κοινό μυστικό ότι στην πραγματικότητα νομιμοποιούνται οι αδήλωτες υπερωρίες με λιγότερη υπερωριακή αμοιβή.
Σε ό,τι αφορά άλλες ρυθμίσεις του νομοσχεδίου, έχουμε την κατάργηση της Κυριακάτικης αργίας για χιλιάδες εργαζόμενους με την περαιτέρω «απελευθέρωση» στις επιχειρήσεις, που έχουν τη δυνατότητα να λειτουργούν τις Κυριακές, ενώ ανοίγει ο δρόμος για ανεξέλεγκτες καταχρηστικές απολύσεις: Θεσπίζεται η εναλλακτική λύση της επιπλέον αποζημίωσης, αντί της υποχρεωτικής επαναπρόσληψης, σε περίπτωση παράνομης ή καταχρηστικής απόλυσης. Με άλλα λόγια, «ξηλώνεται» το δίκαιο της καταγγελίας και πέφτει το τελευταίο «οχυρό» της μισθωτής εργασίας, η προστασία από την απόλυση, που ισχύει εδώ και 100 χρόνια (ν.2112/1920).
Και επιπλέον, ο «μεγάλος πονοκέφαλος» της Θάτσερ, οι απεργίες, δεν ξεφεύγουν από το στόχαστρο Μητσοτάκη-Χατζηδάκη: Οι απεργίες συμπαράστασης και λοιπές κινητοποιήσεις για γενικότερα κοινωνικά θέματα θα κρίνονται παράνομες και θα αντιμετωπίζονται με καταστολή και ποινικές διώξεις, ενώ ορίζεται ότι εάν κριθεί παράνομη απεργία ή στάση εργασίας που έχει κηρυχθεί από πρωτοβάθμια συνδικαλιστική οργάνωση, δεν επιτρέπεται η επανακήρυξη απεργίας από την αντίστοιχη δευτεροβάθμια ή τριτοβάθμια συνδικαλιστική οργάνωση για το ίδιο θέμα. Ένα ιδιότυπο δηλαδή «λόκ-άουτ» από την πίσω πόρτα.
Σε κάθε περίπτωση, όλα τα παραπάνω αφορούν τον κάθε πολίτη, είτε εργαζόμενο στον ιδιωτικό είτε στο δημόσιο τομέα, διότι οι εργασιακές σχέσεις και η προστασία της εργασίας είναι πρωτίστως ζήτημα δημοκρατίας. Όπως αφορούν και τον σημερινό άνεργο που πασχίζει για μια θέση εργασίας σε ένα εργασιακό περιβάλλον που θα διευρύνει το φάσμα της ανεργίας και της ανελαστικής εργασίας. Μπροστά μας είναι μια μάχη υπεράσπισης δημοκρατικών και κοινωνικών κεκτημένων. Οι απορρυθμίσεις αυτές, που είναι βαθιά αντιλαϊκές και αντεργατικές δεν έχουν τη στήριξη παρά μίας μικρής μειοψηφίας. Θα καταργηθούν αμέσως μόλις δοθεί η δυνατότητα σε μία προοδευτική κυβέρνηση, με προοδευτικό πρόσημο, να επαναφέρει την κοινωνία και τον τόπο σε μία κατεύθυνση κοινωνικής συνοχής. Το θατσερικό μοντέλο εργασίας ούτε αξίζει, ούτε φυσικά θα έχει καμία τύχη στην ελληνική κοινωνία.
*Βουλευτής Ηρακλείου – ΣΥΡΙΖΑ-Προοδευτική Συμμαχία
