Φορολογική δικαιοσύνη
Του Νίκου Ε. Ηγουμενίδη
Στην δημοσιονομική πολιτική της, η Κυβέρνηση έκανε μια “καθαρή” επιλογή. Αρνήθηκε τον δρόμο της μείωσης των εξόδων, δηλαδή τον δρόμο των απολύσεων και της μείωσης των μισθών. Επέλεξε τον –επίσης υφεσιακό- δρόμο της αύξησης των κρατικών εσόδων, δηλαδή τον δρόμο της φορολογίας, με διασπορά της αύξησης σε όσο το δυνατόν περισσότερες κοινωνικές ομάδες, με συνέπεια την μικρότερη δυνατή επιβάρυνση ανά κοινωνική ομάδα και μεμονωμένους πολίτες.
Έχει σημασία ότι η επίτευξη των στόχων θα επιτρέπει κάθε φορά την ελάφρυνση των κοινωνικών ομάδων που πλήττονται. Όπως, και ότι στην καθημερινή επικοινωνία με τους πολίτες ακούγονται μια σειρά από προτάσεις, ιδέες και σκέψεις στο επίκεντρο των οποίων είναι το αίτημα της φορολογικής δικαιοσύνης ή όπως λέγεται: “Για ίσα εισοδήματα, ίδια φορολογική αντιμετώπιση”.
Από το διάλογο με τους πολίτες, κοινός τόπος είναι η αύξηση των εσωτερικών “σκαλοπατιών” της φορολογικής κλίμακας, με ηπιότερη αντίστοιχα φορολογική επιβάρυνση, αλλά και διεύρυνση της φορολογικής βάσης εξαντλώντας όλα τα διαθέσιμα μέσα ώστε να επιβαρυνθούν όσοι φορολογούνται πολύ λιγότερο από την πραγματική φοροδοτική τους ικανότητα λόγω φοροδιαφυγής ή “νόμιμης” φοροαποφυγής (έμμεση παραπομπή στο “Περιουσιολόγιο”).
Είναι επίσης σημαντικό ότι, παρά την έξωθεν και προσωρινή επιβολή τους, οι κεφαλαιακοί έλεγχοι εξοικείωσαν τον κόσμο με τη χρήση χρεωστικών καρτών – “όπλο” της Κυβέρνησης της Αριστεράς που οφείλει να αξιοποιήσει στο έπακρο “χτυπώντας” τη φοροδιαφυγή. Το πρόσφατα ψηφισθέν νομοσχέδιο για το πλαστικό χρήμα κινήθηκε σε αυτή ακριβώς την κατεύθυνση.
Στα πλαίσια μιας τέτοιας συζήτησης έχει σημασία να σταθούμε σε ορισμένες από τις προτάσεις που ακούγονται:
- Υποχρεωτική χρήση των ηλεκτρονικών μέσων πληρωμής με ελαχιστοποίηση των εξαιρέσεων και ένταξη όσο το δυνατόν περισσότερων κατηγοριών πολιτών, επαγγελματιών και περιπτώσεων δαπανών.
- Δραστική μείωση των συναλλαγών με ρευστό χρήμα με την περίπτωση της Δανίας να επαναλαμβάνεται από πολλά χείλη ή με “ακραία” έκφραση τη “μείωση του ορίου των συναλλαγών από τα 500 στα 10 €”, την άποψη “να μην κυκλοφορεί ρευστό χρήμα” ή “όλες οι συναλλαγές με ηλεκτρονικά μέσα πληρωμής” – Σαφής ένδειξη της ετοιμότητας της κοινωνίας για ακόμη τολμηρότερα βήματα.
- Πρέπει να ξαναδούμε το ύψος των δαπανών για το «χτίσιμο» του αφορολόγητου. Αν συμπεριληφθούν οι δαπάνες για ύδρευση, ηλεκτρική ενέργεια (καλώς προτείνεται να συμπεριληφθούν), το ποσοστό 10% μπορεί να χτιστεί πολύ γρήγορα, με συνέπεια ο πολίτης να “αδιαφορεί” για την συλλογή αποδείξεων.
- Ενίσχυση-εντατικοποίηση των προληπτικών ελέγχων. Προϋπόθεση, η ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού στους ελεγκτικούς μηχανισμούς.
- Εντατικοποίηση των ελέγχων στις γνωστές λίστες φοροδιαφυγής, ώστε, μέσα στο 2017, να αυξηθεί η είσπραξη των ήδη βεβαιωθέντων ποσών (που η Κυβέρνηση της Αριστεράς κατάφερε να ξεκλειδώσει).
- Άσκηση πίεσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την νομοθετική προστασία των “πληροφοριοδοτών δημοσίου συμφέροντος” (των λεγόμενων whistleblowers) για να υποβοηθηθεί η αποκάλυψη εταιρειών που φοροδιαφεύγουν.
- Εφαρμογή όχι μόνο της “λοταρίας”, αλλά και άλλων κινήτρων για την ενίσχυση της φορολογικής συνείδησης. Για παράδειγμα, μέρος των εσόδων από την αύξηση του ΦΠΑ στα νησιά, να επιστρέφει στους κατοίκους τους, μέσω της επιδότησης των εισιτηρίων.
Είναι βέβαιο ότι η διεύρυνση της φορολογικής ύλης θα δημιουργήσει τον απαραίτητο “δημοσιονομικό χώρο” για άμβλυνση των φορολογικών βαρών. Καθώς, και ότι ένα δίκαιο και απλό φορολογικό σύστημα, απαιτεί πολιτική βούληση, θεσμικές παρεμβάσεις και ρήξεις που μόνο η Κυβέρνηση των οικονομικά ασθενέστερων κοινωνικών ομάδων, δηλαδή η Κυβέρνηση της Αριστεράς, μπορεί να επιδιώξει και να πετύχει.
*Ο Νίκος Ε. Ηγουμενίδης είναι βουλευτής Ν. Ηρακλείου του ΣΥΡΙΖΑ