Η Κρήτη και τα νησιά: Η επόμενη ημέρα προς την ανάπτυξη

Προτάσεις με αφορμή τη σύσταση νέου Υφυπουργείου Νησιωτικής πολιτικής

ΣΥΡΙΖΑ ΗΓΟΥΜΕΝΙΔΗΣΤου Νίκου Ηγουμενίδη*

 

Η σύσταση σήμερα υφυπουργείου Νησιωτικής Πολιτικής εκφράζει την πολιτική βούληση της Κυβέρνησης να τοποθετήσει τη νησιωτική πολιτική στη χώρα μας σε νέα βάση. Οι νέες συνθήκες που διαμορφώνονται σε ένα ρευστό παγκόσμιο και ευρωπαϊκό γίγνεσθαι επιβάλλουν έναν ολοκληρωμένο στρατηγικό σχεδιασμό και τα νησιά μας ως ισχυρή παραγωγική και οικονομική περιοχή της Ευρώπης οφείλουν να επιδείξουν ευελιξία και να προσαρμοστούν στα νέα δεδομένα.

Σε μια τέτοια συγκυρία, είναι χρήσιμο στο δημόσιο διάλογο να κατατεθούν συνοπτικά προτάσεις για την χάραξη ενός ολοκληρωμένου στρατηγικού σχεδιασμού ενδυνάμωσης της αναπτυξιακής πορείας των νησιωτικών περιοχών:

  1. Θεσμική κατοχύρωση της ρήτρας νησιωτικότητας: Οφείλουμε ως χώρα να κατοχυρώσουμε θεσμικά την νησιωτικότητα, καθώς ήδη από την ένταξη της Ελλάδας στην τότε ΕΟΚ δεν προβλέφθηκε καμία ειδική πρόνοια για τις νησιωτικές περιοχές όπως έγινε με άλλα κράτη-μέλη (πχ. Δανία, Ιρλανδία, Μ. Βρετανία και μετέπειτα Ισπανία και Πορτογαλία), τα οποία κατοχύρωσαν πολύ γρήγορα σημαντικά προνόμια για τα νησιά τους. Με μεγάλη χρονική καθυστέρηση και με την υπογραφή της Συνθήκης του Άμστερνταμ συμπεριλήφθηκε η ειδική μνεία για τα νησιά, η οποία μας αφορά άμεσα.

Στο πλαίσιο των δράσεων εντός της ΕΕ που έχουν ως βασικό στόχο την οικονομική, κοινωνική και τώρα πλέον και εδαφική συνοχή της ΕΕ, με χρηματοδοτήσεις και ενισχύσεις μέσα από τα Διαρθρωτικά Ταμεία, το Ταμείο Συνοχής και τις Κοινοτικές Πρωτοβουλίες, έχουμε κάθε συμφέρον να επιδιώξουμε το σχεδιασμό και τη χρηματοδότηση ειδικών μέτρων αποκλειστικά για τις νησιωτικές περιοχές αλλά και πιθανόν την ίδρυση ειδικού Ταμείου Νησιωτικής Ανάπτυξης.

Ωστόσο, παρόλο που αυτές οι πρωτοβουλίες φανερώνουν βεβαίως ότι η ΕΕ έχει εν γένει μια θετική στάση έναντι στις νησιωτικές περιοχές, απαιτείται η πίεση για μια ολοκληρωμένη πολιτική της ΕΕ για τα νησιά, η οποία θα αναπτύξει συγκεκριμένες δράσεις που θα συμβάλουν αποτελεσματικά στην επίλυση των χρόνιων προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι νησιωτικές περιοχές της ΕΕ.

Στο εσωτερικό μέτωπο και για την ολοκληρωμένη θεσμική κατοχύρωση της νησιωτικότητας κρίσιμης σημασίας είναι η αναβάθμιση της Γενικής Γραμματείας Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής και η ενεργοποίηση τόσο του Συμβουλίου Νησιωτικής Πολιτικής, όσο και του Ερευνητικού Ινστιτούτου Νησιωτικής Πολιτικής.

Είναι αυτονόητο ότι καθίσταται ως πλέον απαραίτητος και καθοριστικός ο ρόλος της Υποεπιτροπής νησιωτικών και ορεινών περιοχών της Βουλής ως νομοθετικό σώμα πρωτοβουλιών για την θεσμική θωράκιση και προώθηση της νησιωτικότητας.

  1. Χάραξη ειδικών και ρεαλιστικών πολιτικών στο πλαίσιο της εφαρμογής του μεταφορικού ισοδύναμου. Στα πλαίσια μιας στενής δημοσιονομικής εποπτείας, το μεταφορικό ισοδύναμο μπορεί να αποτελέσει την αφορμή για την χάραξη ρεαλιστικών και ειδικών πολιτικών για την αντιμετώπιση των προβλημάτων των νησιών. Σε μια τέτοια πολιτική ειδικό ρόλο θα πρέπει να έχουν οι δράσεις για τη μείωση του κόστους μεταφοράς των νησιωτών, η πολιτική συνδυασμένων μεταφορών για την καλύτερη εξυπηρέτηση των νησιών και η αξιοποίηση του ευρωπαϊκού θεσμικού πλαισίου και των δυνατοτήτων που εμπεριέχονται σε αυτό για τη διαμόρφωση ενός νέου μοντέλου χρηματοδότησης των νησιωτικών μεταφορών.
  2. Σχεδιασμός και υλοποίηση ειδικού πενταετούς αναπτυξιακού προγράμματος για τα νησιά. Προτείνεται να μελετηθεί και να υλοποιηθεί ένα ειδικό αναπτυξιακό πρόγραμμα για την Νησιωτική Ελλάδα με βασικούς πυλώνες την ισόρροπη ανάπτυξη των νησιών και την απασχόληση. Στο πλαίσιο του προγράμματος δημοσίων επενδύσεων μπορεί να εκπονηθεί μελέτη και να εγκριθεί ένα πενταετές ειδικό αναπτυξιακό πρόγραμμα συνολικού προϋπολογισμού 150 εκατομμυρίων ευρώ, με ετήσια χρηματοδότηση περίπου 30 εκατομμύρια ευρώ για τις νησιωτικές περιφέρειες της χώρας και με κεντρικές θεματικές «Νησιωτικότητα-Ανάπτυξη-Απασχόληση» και με άξονες αιχμής την Υγεία, την Εκπαίδευση, τις Υποδομές και την τοπική Επιχειρηματικότητα. Δηλαδή μια δέσμη παρεμβάσεων που να αποσκοπούν στην ανάπτυξη, στην οικονομική και κοινωνική συνοχή και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων των νησιωτικών περιοχών με στόχο τη δημιουργία μιας ανταγωνιστικής νησιωτικής κοινωνίας-οικονομίας, ώστε να σταθεί όρθιος και να θωρακιστεί ο νησιωτικός πληθυσμός.
  3. Κοινωνική Οικονομία και Νησιωτικότητα. Το προσφάτως ψηφισθέν νομοσχέδιο για την Κοινωνική και Αλληλέγγυα Οικονομία, το οποίο ενσωμάτωσε μια σειρά από θετικές τροποποιήσεις, είναι ένα χρήσιμο εργαλείο με προφανές πεδίο εφαρμογής τη νησιωτική χώρα. Οι απαιτούμενες θέσεις εργασίας για την υλοποίηση των παραπάνω αναφερόμενων στόχων και ιδιαίτερα της αναβάθμισης των κοινωνικών υπηρεσιών μπορούν και πρέπει να καλυφθούν από Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις και που μπορούν να εξασφαλίσουν πολλές και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, ενισχύοντας παράλληλα την κοινωνική συνοχή. Σε μια βαθιά κρίση οφείλουμε να εξαντλήσουμε όλα τα εργαλεία που έχουμε στη διάθεση μας για τη δημιουργία θέσεων εργασίας.
  4. Ανακούφιση των νησιωτών μέσω ολοκληρωμένων υποδομών ηλεκτρονικής διακυβέρνησης. Η λειτουργία «ηλεκτρονικού» Κέντρου Εξυπηρέτησης Πολιτών αναμφίβολα θα συμβάλει στην ανακούφιση των νησιωτών στη καθημερινότητα τους με παράλληλο αποτέλεσμα τη μείωση του κόστους μετακίνησης πολιτών, δημοσίων υπαλλήλων ή φορέων.
  5. Δικτύωση Μεγάλων Νησιών της Μεσογείου. Μέσω της δικτύωσης των μεγάλων νησιών της Μεσογείου, η χώρα μας μπορεί να αποτελέσει το βασικότερο πόλο για μια κοινή ευρωπαϊκή νησιωτική πολιτική που να στηρίζεται στα ιδιαίτερα πολιτιστικά χαρακτηριστικά και στις αξίες της νησιωτικότητας με σαφή στόχο την επεξεργασία ειδικών αναπτυξιακών πολιτικών.

Η δικτύωση μπορεί και πρέπει να αποτελέσει την ναυαρχίδα ανάπτυξης στην νησιωτική Ελλάδα. Μπορούν να ενεργοποιηθούν όλες οι παραγωγικές και δημιουργικές δυνάμεις των νησιωτικών περιοχών, όπως επαγγελματικές ενώσεις (πχ δίκτυα Οινοποιών, δίκτυα Αγροτουρισμού, δίκτυα Γυναικείων Συνεταιρισμών), συλλογικότητες δημιουργικής οικονομίας (φωτογραφικές ομάδες, χοροθεατρικές ομάδες, δίκτυα εικαστικών κτλ) προς την κατεύθυνση της συντονισμένης και συνεχούς ανάδειξης και προβολής των νησιωτικών περιοχών.

Η Δικτύωση θα ασκεί πολιτικές πιέσεις ακόμα και για την δημιουργία ειδικού ταμείου για την ανάπτυξη των νησιών αντίστοιχου με του Ταμείου Αλιείας και Θάλασσας. Στο πλαίσιο αυτό μπορούμε να δούμε και την πολιτική μας στον Ευρωπαϊκό Δίκτυο Παραθαλάσσιων και Νησιωτικών Περιφερειών CRPM. Σε αυτό το πλαίσιο, είναι πολύ σημαντική η συμβολή διατοπικών, διαπεριφερειακών και διακρατικών συνεργασιών.

  1. Η Κρήτη ως ισχυρός «παίκτης» περιφερειακής και νησιωτικής ανάπτυξης. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, η Κρήτη – ένα από τα μεγάλα νησιά της Μεσογείου – αναπτύσσοντας σημαντικές διατομεακές – διακλαδικές συνεργασίες και δικτυώσεις, είναι ένας ισχυρός «παίκτης» για τη νησιωτική, περιφερειακή και οικονομική ανάπτυξη. Η σημερινή αναπτυξιακή στρατηγική για τη Κρήτη πρέπει να συνδυάζεται αφενός μεν με την ανάγκη κοινωνικής πρόταξης των συμφερόντων του τόπου και την επίτευξη παραγωγικού αποτελέσματος, δηλαδή τη διασύνδεση με τη κοινωνική αποτελεσματικότητα, αλλά παράλληλα με εκείνη την απαιτούμενη και ενεργητική εξωστρέφεια που επιβάλλει το νέο γεωστρατηγικό περιβάλλον που διαμορφώνεται γύρω της και την αφορά άμεσα.

*Ο Νίκος Ηγουμενίδης είναι βουλευτής Ηρακλείου και μέλος της Υποεπιτροπής Νησιωτικών και Ορεινών Περιοχών της Βουλής

                               Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο ειδησεογραφικό site “CandiaNews” στις 15 Νοεμβρίου 2016

Εγγραφείτε στο ενημερωτικό δελτίο
Για να λαμβάνεις ενημερωτικό υλικό και γνωρίζεις για τις δράσεις μας.
Γράψε απλά το email σου!
Εγγραφείτε